کمبود آهن در بین افراد جامعه ما به ویژه زنان و دختران به علل مختلفی است که مهمترین آن به عدم رعایت درست تغذیه برمی گردد. افراد زیادی به گمان آنکه مواد غذایی حاوی آهن مصرف می کنند، خود را مصون از عوارض کمبود این ماده مهم می پندارند اما به دلیل ناآگاهی آیرون پلاس و یا عدم رعایت در زمان مصرف مواد غذایی حاوی آهن و یا موادی قبل و بعد از آنها که می تواند اثر آهن را خنثی کند، عده زیادی با مشکل کمبود آهن روبرو هستند. 

در این راستا مصرف قرص آهن به عنوان یک راه جایگزین و البته بسیار راحت تر از تهیه مواد آهن دار، در سال های اخیر در زندگی مردم شایع است. 

* اهمیت وجود آهن در غذا

کم خونی وضعیتی است که در آن تعداد یا اندازه گلبول های قرمز و مقدار هموگلوبین موجود در خون کاهش یافته و تبادل اکسیژن و دی اکسیدکربن بین خون و سلول‌ها دچار اختلال می‌شود.

از علل ایجادکننده کم خونی می‌توان به کمبودهای تغذیه‌ای، خونریزی، ناهنجاری‌های ژنتیکی، بیماری‌های مزمن و مسمومیت‌های دارویی اشاره کرد.

برای درمان کم‌خونی بهتر است از منابع آهن از قبیل گوشت و تخم مرغ، غلات، سبزیجات و میوه‌ها استفاده شود و در این میان مصرف قرص آهن و ویتامین C نیز توصیه می‌شود.

در مجموع حدود چهار گرم آهن در کل بدن وجود دارد که نیمی از آهن، یعنی دو گرم در ساختمان هموگلوبین و میوگلوبین که مواد تشکیل‌دهنده گلبول‌های قرمز و عضلات است، به کار رفته و بقیه آن در کبد و دیگر اندام‌ها ذخیره شده‌ است.

در حالت عادی، یعنی تا زمانی که خونریزی وجود ندارد، بدن نیازمند مصرف مواد حاوی آهن کمی است.

* علایم کم خونی فقر آهن

از علایم کم خونی فقر آهن رنگ پریدگی پوست، خستگی زودرس، سرگیجه و سردرد، خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست و پاها و حالت تهوع از علائم کم خونی است که در کم خونی های شدید گود شدن روی ناخن هم مشاهده می‌شود.

میزان نیاز خانم ها به قرص آهن

خانم‌ها در سنین ۱۵ تا ۵۰ سالگی به دلیل خونریزی‌های ماهانه، مستعد کم شدن آهن بدن هستند

اگر فرض کنیم یک خانم به طور متوسط ۸۰ سی‌سی خون را در یک سیکل ماهانه از دست بدهد، این میزان خون معادل حدود ۵۰ میلی‌گرم آهن است که باعث می‌شود نیاز او دو برابر فردی شود که خونریزی ماهانه ندارد.

به این ترتیب این دسته از خانم‌ها نیازمند مصرف غذاهای حاوی آهن بیشتری هستند. این غذاها شامل جگر سیاه، قلوه و نیز گوشت‌های قرمز می‌شود. البته سبزیجاتی مثل جعفری، عدس و اسفناج نیز حاوی آهن است که چندان قابل توجه نیست.

کمبود آهن در دوران بارداری می تواند منجر به زایمان زودرس شود. مکمل‌های آهن می‌تواند برای افرادی که از طریق رژیم غذایی قادر به دریافت آهن نیستند مناسب باشد.

* عوارض کمبود آهن

نداشتن آهن کافی در رژیم غذایی می‌تواند سطح انرژی بدن را کاهش دهد. همانطور که می‌دانید آهن، اکسیژن مورد نیاز را به عضلات و مغز حمل می‌کند و برای عملکرد ذهنی و فیزیکی ضروری است. کمبود سطح آهن منجر به کمبود تمرکز، افزایش تحریک پذیری و کاهش استقامت می‌شود.

* عوارض قرص آهن

مصرف خودسرانه قرص آهن باعث بروز مشکلاتی همچون نارسایی کبد و تیرگی پوست شده و به علت رسوب آهن در خون ممکن است در مواردی مشکلات مغزی و عصبی را ایجاد کند.

در موارد شدید، مصرف بیش از حد آهن می‌تواند به نقص عضو، کما، تشنج و حتی مرگ منجر شود. به همین خاطر دور نگه داشتن مکمل آهن از دسترس کودکان به منظور کاهش خطر ابتلا به مصرف بیش از حد کشنده ضروری است.

آهن نقش کلیدی در استرس اکسیداتیو و آسیب‌های پوستی بازی می‌کند. مصرف اضافی آهن می‌تواند باعث تشکیل رسوب آهن در پوست گردد.

عوارض قرص آهن در یک جمله رساندن اسیب به کبد و معده است. برای درمان کم خونی بهتر است به سراغ خوراکی های رفع کم خونی برویم تا راههای شیمیایی و پرعارضه.

یک متخصص طب سنتی با بیان اینکه آب آهن تاب در رفع کم خونی موثر است, گفت: مصرف بیش از حد قرص های شیمیایی آهن به کبد و معده آسیب وارد می کند, استفاده زیاد از قرص آهن ممکن است, لکه هایی در صورت ایجاد کند.

یک متخصص طب سنتی در پاسخ به پرسشی که کم خونی را چگونه بدون مصرف قرص می توان برطرف کرد؟ اظهارکرد:باید دید کم خونی در چه سطحی است.

استفاده از سبوس برنج یا سبوس گندم در غذا به رفع کم خونی کمک می کند

به گفته وی اما استفاده از سبوس برنج یا سبوس گندم در غذا به رفع کم خونی کمک می کند. استفاده از شیره انگور روزی 4 تا 5 بار یا مصرف سرکه شیره؛ که اگر فرد مشکل معده نداشته باشد نسبت سرکه به شیره انگور یک به 10 باید باشد.

رژیم سیب و عسل نیز در رفع کم خونی مفید است.